ANAK-PAWIS

           

               Si Berto ay isang batang lansangan na palaging mababanaag na naglalakad sa mga lansangan ng Maynila. Sa murang edad, siya ay tila isang sisiw na kung anuman ang mahulog sa lupa, kahit ang mga tira-tirang pagkain mula sa basurahan, ay kanya pa ring pinagsusumikapang makuha. Ganoon talaga kapag mahirap. Ang kanyang buhay ay isang siklo ng gutom at pakikibaka, nakatali sa mapait na katotohanan na wala silang maayos na tirahan. Kasama ang kanyang inang si Aling Juana, na may matagal nang sakit at walang kakayahang magtrabaho, sila ay naninirahan sa isang barong-barong na ang mga pader ay tagpi-tagpi at madalas pa'y kailangan nilang lumipat-lipat. Ngunit sa kabila ng lahat ng ito, si Berto ay may munting pangarap, isang pangarap na makatuntong sa paaralan, maging katulad ng ibang bata na araw-araw niyang pinapanood habang may dalang bag at maayos na suot.

             Isang araw, sa kanyang paglalakad, dala ang sako niyang mayroong mga basurang maibebenta, naramdaman niya ang matinding gutom. Tila ba’y kumakalam na animo’y tambol ang kanyang sikmura at bawat hakbang ay nagdadala ng matinding sakit sa kanyang katawan. Napadako siya sa tapat ng isang paaralan. Agad niyang napansin ang mga estudyanteng nagmamadali, nakasakay sa jeep, nakasakay sa tricycle, o naglalakad kasama ng kanilang mga magulang. Masaya sila, may mga dalang pagkain at nakasuot ng malilinis na uniporme. Si Berto ay tumigil sandali at malayo ang tingin, naglalakad pa rin ngunit tila ay nakikita ang sarili sa bawat batang papasok sa paaralan.

             Sa pagmamadali ng mga estudyante, isang babae na kasama ang anak ang ‘di sinasadyang nabunggo si Berto.

            "Ano ba, bata? Ba’t ka ba humaharang sa daan?" matalim na tanong ng babae, sabay bulyaw.

            "Pa-pasensya na po," nanginginig niyang sagot, habang yumuyuko.

            "Alam mo namang siksikan dito, at naghahabol kami ng oras dahil late na ang anak ko. Dahil sa 'yo nadumihan tuloy ang uniporme ng anak ko! Aba, may pamalit ka ba? Kung meron man, malamang punit-punit din."

             Sa bawat salitang lumalabas sa bibig ng babae, naramdaman ni Berto ang bigat ng kanyang sitwasyon. Pinagmasdan siya ng mga tao, Nakita niya ang mga mapanghusgang tingin na pumuno sa hapdi sa kanyang puso. Halos maluha na siya, ngunit pinipilit niyang huwag magpakita ng kahinaan. Subalit, nang sandaling iyon ay hindi na niya napigilan.

             "Wala na po bang karapatan ang tulad kong mahirap na tumungtong sa lugar na ito?" aniya, nanginginig ang tinig ngunit puno ng damdamin. "Ano po bang kasalanan ko? Dahil ba sa ganito ang damit ko, kaya hinuhusgahan niyo ako?

             “Aba, at sumasagot ka pa!” bulyaw ng babae.

             “Ano po ba ang pinagkaiba ng isang mayaman sa akin, maliban sa kayamanan? Ang ugali ba ng mga may kaya ay dapat maging mapagmataas, samantalang ang tulad kong maralita ay walang karapatang magpaliwanag?" dagdag pa ni Berto.

             Nang mga sandalling iyon ay napatingin ang lahat. Tumahimik ang paligid. Naramdaman ng babae ang hiya na walang nasabi at nagmadaling umalis kasama ang anak. Naiwang mag-isa si Berto, ngunit ang kanyang mga luha ay hindi mapigilan. Umalis siya sa lugar na iyon, ramdam ang bigat ng bawat hakbang.

            "Bakit ba ako pinanganak na mahirap? Ano bang nagawa ko para parusahan ng ganito?" tanong niya sa kanyang sarili.

            Nakarating siya sa kanilang barong-barong, ngunit ang hapdi sa kanyang puso ay mas bumigat at hindi mapigilan. Ang araw na iyon ay hindi nya malilimutan, ang araw na kinutya’t pinagtawanan, ang araw ring mas umigting ang kanyang loob na mas mangarap, pangarap na balang araw, mabago niya ang kanyang buhay at patunayan na kahit ang isang katulad niya ay may karapatang matupad kahit paunti-unti.

            Kinabukasan, maagang nagising si Berto. Kahit masakit pa ang katawan mula sa pagod nang nakaraang araw, bumangon siya at nagtungo sa kanilang maliit na kusina. Naroon ang kanyang inang si Aling Juana, nakaupo at halatang hirap sa paghinga. Maputla ito at halatang pagod na pagod na.

           "Inay, ayos lang po ba kayo?" tanong ni Berto habang nagmamadaling kumuha ng tubig.

           "Sandali lang po, kukuha po ako ng tubig." Kitang-kita ang pag-aalala sa kanyang mga mata.

           "Anak, huwag kang mag-alala," sagot ni Aling Juana, pilit na ngumiti kahit halata ang sakit na nararamdaman. "Pasensya ka na’t wala tayong maayos na makain ngayon. Pero anak, huwag kang mawalan ng pag-asa. Darating din ang araw na makakamtan mo rin ang pangarap mo."

           "Pero paano, Nay? Kahit ang simpleng pag-aaral, hindi ko maranasan. Saan po ba tayo dadalhin ng mga pangarap kung parang laban sa atin ang tadhana?" Napabuntong-hininga si Berto habang tinitingnan ang dala niyang sako.

           "Bakit po kaya ganito ang buhay natin?" dagdag pa niya.

           Napaluha si Aling Juana. "Berto, hindi mo kasalanan. Marami tayong hirap, pero hindi ibig sabihin na wala kang halaga. Mahalaga na patuloy kang mangarap at magsikap." Hinawakan niya ang kamay ng anak. "Matapang ka, anak. Huwag kang susuko."

           Nang mga oras na iyon ay kinailangan na muling umalis ni Berto upang maghanap ng mga bagay sa kalsada na pwedeng ibenta. Bitbit ang kanyang sako ay muli siyang naglakad sa lansangan. Sa kanyang pagdaan sa paaralan, nakita niya ulit ang mga estudyanteng masaya at may mga bitbit na bag at baon. Pinagmamasdan ang mga bata at iniisip kung paano mabuhay kung siya ay isa sa kanila.

           Habang naglalakad, isang matandang lalaki ang napansin siya.

          "Hoy, bata, halika," tawag nito. Lumapit si Berto, nagtataka. "Ano ang pangalan mo?"

          "Berto po," sagot niya.

          Ang matanda ay may dalang maliit na notebook at mukhang nagbabantay sa paligid ng paaralan.

          "Parang araw-araw kang dumadaan dito. Gusto mo bang pumasok sa eskwelahan?"

          "Ah…eh… o-opo. P-pangarap ko pong mag-aral. Pero wala po kaming pera," sagot ni Berto na animo’y nauutal.

          "Gusto ko pong maging katulad ng ibang mga bata na may pagkakataon mag-aaral.”

          Napangiti ang matanda, pero bakas sa mukha nito ang awa.

          "Berto, alam mo sa buhay natin, dumarating ang pagkakataon ng hindi natin inaasahan." Kinuha nito ang isang lumang libro mula sa bag at iniabot kay Berto. "Ito, baka makatulong. Balik ka rito bukas. May kilala akong pwedeng tumulong sa'yo."

          Natuwa si Berto ng ilang saglit subalit nag-alinlangan din, sapagkat naalala niya ang nangyari noong nakaraang araw na hinusgahan sya ng babae’t halos lamunin sa pangungutya.

         "Salamat po." mahinang sabi niya na may halong hiya at walang ibang nagawa kundi magpatuloy sa paglalakad pauwi.

         Pagdating sa bahay, sinalubong siya ng mahinang boses ng kanyang ina.

         "Berto, kumain ka na ba?" Lumapit siya at niyakap ang ina.

         "Inay, tingnan niyo po ito. May nagbigay po ng libro at baka raw po ito makatulong sa akin." Subalit bago pa niya maipaliwanag, nanghina si Aling Juana at nawalan ng malay.

         "Inay… I-inaaaaaay Gumising po kayo Naaay! Huwag nyo po akong iwan! Pangako po, mag-aaral ako para sa inyo!"

         Habang umiiyak, narinig niya ang huling salita ng ina. "Berto, ipangako mo na kahit anong mangyari, hindi ka titigil hanggang sa makamit mo ang pangarap mo."

         “Naaaay, huwag po parang awa niyo na!” habang sumisigaw at nagnginglid ang mga luha sa mga mata.

         Nang araw na iyon di’y naiwang mag-isa si Berto ng kanyang ina at ang ating naiwan ay ang bigat ng damdamin sa ‘di mailarawang sitwasyon ng kanyang buhay na akala niya’y hindi niya mararanasan bukod sa paghihirap.

…………………………..

         Makalipas ang isang linggo, bumalik si Berto sa paaralan, dala ang mabigat na pakiramdam na may halong tuwa dahil sa wakas ay matutupad nya na ang pangarap na makapag-aral. Sa kanyang pagpasok ay doon niya nalaman na ang matandang tumulong sa kanya ay isang dating guro na may programa para sa mga batang lansangan. Sa kabila ng pagpanaw ng ina, pinanghawakan ni Berto ang kanyang pangako at ito ang naging simula upang magpatuloy sa kanyang buhay kahit wala na ang kanyang ina.     

 

Sanggunian ng Larawan:

https://mong15xs.wordpress.com/wp-content/uploads/2011/09/poverty1.jpg